Lịch sử Độc tài

Ở giữa hai cuộc chiến tranh thế giới, có bốn loại độc tài được xác định: lập hiến, cộng sản (trên danh nghĩa được gọi là "nhà độc tài của giai cấp vô sản"), phản độngphát xít. Nhiều người nghi vấn về sự riêng biệt giữa các loại độc tài này. Kể từ Thế chiến II, một sự nổi lên mạnh mẽ hơn của sự độc tài đã xuất hiện gồm các nhà độc tài thuộc thế giới thứ ba, các nhà độc tài thần quyền hoặc tôn giáo và các nhà độc tài di truyền hoặc gia đình trị.[14]

Đế quốc La Mã

Trong đế quốc này, một nhà độc tài La Mã là một người giữ chức vụ của một cơ quan chính trị của sự lập pháp của Cộng hòa La Mã. Các nhà độc tài La Mã được chỉ định nắm toàn bộ quyền lực trong những trường hợp khẩn cấp. Quyền lực của những người này không phải là sự độc đoán cũng không phải là không xác định được. Quyền lực này là chủ thể để làm luật và đòi hỏi sự bào chữa có hiệu lực trước kia. Không có một sự độc tài đúng nghĩa nào sau khi bắt đầu thế kỷ II TCN. Tuy nhiên, những nhà độc tài kiểu như Sulla và các vị Hoàng đế La Mã đã khiến quyền lực nói trên trở nên cá nhân hơn và độc đoán hơn sau đấy.

Các lãnh tụ Mỹ Latinh thế kỷ XIX

Sau khi những quy tắc thuộc địa của Tây Ban Nha sụp đổ, nhiều nhà độc tài đã nắm quyền lãnh đạo trong các quốc gia được giải phóng. Thỉnh thoảng nắm quyền lãnh đạo quân đội, các cadillo (tiếng Tây Ban Nha, có nghĩa là lãnh tụ) hoặc là những nhà lãnh đạo quân đội-chính trị tự chỉ định đã tấn công các chính phủ yếu đuối một khi họ kiểm soát một khu vực các quyền lực chính trị và kinh tế, như các trường hợp của Antonio López de Santa AnnaMexicoJuan Manuel de RosasArgentina. Các nhà độc tài này được xác định là những người personalismo.[1]

Một đợt sóng của độc tài quân sự nổi lên ở Mỹ Latin trong thế kỷ XX đã tạo nên một điểm đặc thù của văn hóa Mỹ Latin. Trong văn học Mỹ Latin, tiểu thuyết độc tài thách thức chế độ độc tài và caudillismo là một thể loại xuất sắc. Và cũng có nhiều phim nói về chế độ độc tài quân sự Mỹ Latin.

Chế độ độc tài trong chủ nghĩa phát xít và chủ nghĩa cộng sản thế kỷ XX

Trong nửa đầu thế kỷ XX, chủ nghĩa Stalin và chủ nghĩa phát xít đã xuất hiện trong một số quốc gia có sự tiến bộ về khoa họccông nghệ. Đây là kiểu chế độ độc tài khác với chế độ độc tài ở Mỹ Latin và ở các cựu thuộc địachâu Phichâu Á. Những ví dụ tiêu biểu về chủ nghĩa độc tài toàn trị gồm có:[1]

Thời hậu Thế chiến và Chiến tranh Lạnh

Trong thời kỳ sau hai cuộc Chiến tranh Thế giới, chế độ độc tài trở thành đặc điểm thường thấy của chính quyền quân sự, đặc biệt ở Mỹ Latin, Châu ÁChâu Phi. Trong trường hợp các nước châu Phi và châu Á trước đây là thuộc địa, sau khi giành được độc lập từ làn sóng phi thực dân hóa thời hậu Thế chiến, các chế độ có tổng thống/chủ tịch dần dần trở thành các chế độ độc tài mang tính cá nhân. Các chế độ này thường không bền vững[15].

Cũng có ý kiến cho rằng những chế độ độc tài này về căn bản thường chịu ảnh hưởng bởi Chiến tranh Lạnh. Cả Mỹ lẫn Liên Xô đều cố bành trướng và duy trì vùng ảnh hưởng của mình bằng cách cung cấp tài chính cho các nhóm chính trị và bán quân sự, và khuyến khích đảo chính, đặc biệt là ở châu Phi. Điều này dẫn đến nhiều nước có các cuộc nội chiến đẫm máu và hậu quả dẫn đến sự ra đời của các chế độ độc đoán. Ở Mỹ Latin, các nhà độc tài thường dùng những từ như mối đe dọa của chủ nghĩa cộng sản hay chủ nghĩa tư bản để biện hộ cho hành động của mình.

Sự dân chủ hóa

Động lực toàn cầu của sự dân chủ hóa luôn là một câu hỏi trọng tâm của các nhà khoa học chính trị.[16][17] Đợt sóng dân chủ thứ ba đã được nhắc đến như là một phong trào lật đổ sự độc tài và thiết lập dân chủ.[16]

Những nhà độc tài hiện đại

Chỉ số Dân chủ 2016 theo khảo sát Dân chủ của Tạp chí The Economist.
Dân chủ toàn diện:
  9.00-10.00
  8.00-8.99
Dân chủ có lỗ hổng:
  7.00-7.99
  6.00-6.99
  Chưa đủ thông tin, không đánh giá
Dân chủ phi tự do:
  5.00-5.99
  4.00-4.99
Chế độ độc tài:
  3.00-3.99
  2.00-2.99
  0.00-1.99

Theo những khái niệm về độc tài, chúng ta có thể thấy những người sau đây là những nhà độc tài. Họ thường cầm quyền trong một thời gian dài, không nghỉ hưu hay từ chức mà chỉ thôi chức do bị lật đổ hoặc chết[18].

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Độc tài http://www.britannica.com/EBchecked/topic/162240/d... http://www.dawn.com/news/1159990 http://public.eblib.com/choice/publicfullrecord.as... http://books.google.com/books?id=EFI7tr9XK6EC&pg=R... http://www.oed.com/view/Entry/132131#eid33232093 http://www.oed.com/view/Entry/52299#eid6726598 http://www.oed.com/view/Entry/52304?p=emailAOE6bjQ... http://www.aeinstein.org/organizationsVietFDTD.htm... //dx.doi.org/10.1017%2Fs0003055403000716 //dx.doi.org/10.1086%2F706049